Dit is het donut model dat is bedacht door de Britse econome Kate Raworth. Wij zien het donut model als een raamwerk voor het economisch denken en daarom ook voor economie onderwijs.
Je kunt in het raamwerk één van de elementen aanklikken om meer informatie te vinden.
Klimaatverandering
.....
Het onderdeel klimaatverandering van het ecologisch plafond van het donut model komt overeen met SDG13 Climate Action, waarin dringend wordt opgeroepen om klimaatverandering tegen te gaan.
Maar welke impact heeft de economie op klimaatverandering en welke impact heeft klimaatverandering op de economie? We proberen hier antwoord te geven op deze vragen.
Voorziening systemen
.....
De systemen waarmee we in ons behoeften voorzien moeten zó ingericht zijn, dat we in de veilig haven van de donut blijven. Meer over deze benadering vindt u hier.
Water
.....
Het onderdeel water van het sociaal fundament van de donut komt overeen met SDG6 Clean water and sanitation.
Waarom we vinden dat het onderwerp water thuishoort in een economie programma vindt u hier.
Verzuring
.....
De oceanen verzuren, maar wat betekent dat? Welke gevolgen heeft dat voor het leven op aarde? Hier gaan we nader in op dit onderwerp in relatie tot economie.
Chemische vervuiling
.....
De chemische industrie is onderdeel van ecologische problemen, maar zou ook een onderdeel van de oplossing zijn. We onderzoeken dergelijke claims door er met een donut bril naar te kijken.
Stikstof en fosfor
.....
Welke effecten hebben stikstof en fosfor op ecosystemen? Dit zijn toch stoffen die gewoon in de natuur voorkomen?
Zoetwater
.....
Droogte en overstromingen leiden tot migratie. Water is vaak de oorzaak van conflicten, of het slachtoffer ervan. Watergebrek in buitengebieden draagt bij aan een toenemende verstedelijking. Welke plaats zou de watercyclus en de watervoorziening in moeten nemen in een economie programma?
Grondconversie
.....
Natuur moet ruimte maken voor landbouw, mijnbouw, woningbouw en de bouw van bedrijfspanden. Hiervoor moeten bossen het ontgelden en wordt er schade toegebracht aan ecosystemen, die ons diensten leveren die we nog onvoldoende begrijpen. Maar wat heeft dat met economie te maken?
Biodiversiteit
.....
De biodiversiteit op de aarde neemt af. Het wordt wel de zesde massa uitsterving genoemd. Soms is zichtbaar voor mensen, als het om grote zoogdieren gaat die met uitsterven bedreigt zijn. Maar het gaat niet alleen om grote dieren, het gaat ook om kleine dieren, vissen, amfibieën, reptielen, vogels, en ook insecten. Niet alleen bijen zijn bedreigd, maar de insectenstand loopt in zijn geheel terug, wat weer impact heeft op de vogelstand. We weten lang niet altijd welke gevolgen het uitsterven van diersoorten heeft en we komen er misschien pas achter als het te laat is. Maar wat heeft biodiversiteit met economie te maken?
Luchtvervuiling
.....
Wat je op de foto ziet is geen mist. Het is smog, luchtvervuiling. Luchtvervuiling heeft verschillende oorzaken en is niet altijd goed zichtbaar zoals op de foto. Maar het veroorzaakt altijd klachten aan de luchtwegen. Daarmee heeft het een negatief effect op de gezondheid van mensen en dieren. Luchtvervuiling wordt onder andere veroorzaakt door een concentratie van broeikasgassen en dat brengt ons weer bij klimaatverandering. Maar wat heeft luchtvervuiling met economie te maken?
Ozonlaag
Op 1 januari 1989 werd het Montreal Protocol van kracht. Dit Protocol moet het gebruik van stoffen die de ozonlaag aantasten wereldwijd aan banden leggen. Hier gaat het bijvoorbeeld om CFK's, stoffen die onder meer in koelkasten en piepschuim zijn verwerkt. Die maatregelen hebben effect. Waarnemingen tonen aan dat de hoeveelheid ozonaantastende stoffen in de atmosfeer aan het afnemen is. We zijn dus op de goede weg, maar daarmee is het ozonprobleem nog niet meteen de wereld uit. Een dunnere ozonlaag brengt een toename van de UV-straling met zich mee, maar dit heeft pas veel later, mogelijk een halve eeuw, zijn uitwerking. De toegenomen UV-straling heeft huidkanker als gevolg. (Bron: KNMI). Maar wat heeft de ozonlaag met economie te maken?
Voedsel
.....
Het onderdeel voedsel van het sociaal fundament van de donut komt overeen met SDG2 Zero Hunger.
Waarom we vinden dat het onderwerp voedsel thuishoort in een economie programma vindt u hier.
Gezondheid
.....
Het onderdeel gezondheid van het sociaal fundament van de donut komt overeen met SDG3 Good Health and Well-Being.
Waarom we vinden dat het onderwerp gezondheid thuishoort in een economie programma vindt u hier.
Onderwijs
.....
Het onderdeel onderwijs van het sociaal fundament van de donut komt overeen met SDG4 Quality Education.
Waarom we vinden dat het onderwerp onderwijs thuishoort in een economie programma vindt u hier.
Inkomen
.....
Het onderdeel inkomen en werk van het sociaal fundament van de donut sluit aan bij SDG1 No Poverty and SDG8 Decent Work.
Dit onderwerp maakt al deel uit van het economie programma, maar welke impact heeft een donut benadering hierop?
Vrede
.....
Het onderdeel vrede van het sociaal fundament van de donut sluit aan bij SDG16 Peace, Justice and Strong Institutions.
Welke plaats dit onderdeel heeft in een economie programma vindt u hier.
Inspraak
.....
Het onderdeel politieke inspraak van het sociaal fundament van de donut sluit aan bij verschillende 'targets' van de SDGs.
Welke plaats dit onderdeel heeft in een economie programma vindt u hier.
Sociale gelijkheid
.....
Het onderdeel sociale gelijkheid van het sociaal fundament van de donut sluit aan bij SDG10 Reduced Inequalities.
(On)gelijkheid heeft al een plaats in het huidige examenprogramma, maar welke impact heeft een donut benadering hierop?
Sekse gelijkheid
.....
Het onderdeel sekse ongelijkheid van het sociaal fundament van de donut sluit aan bij SDG5 Gender Equality.
Welke plaats sekse ongelijkheid heeft in een economie programma vindt u hier.
Huisvesting
.....
Het onderdeel huisvesting van het sociaal fundament van de donut sluit aan bij SDG11 Sustainable Cities and Communities.
Welke plaats dit onderdeel heeft in een economie programma vindt u hier.
Netwerken
.....
Het onderdeel netwerken van het sociaal fundament komt niet expliciet terug in de SDGs, al is samenwerken van cruciaal belang voor het bereiken van de SDGs.
Welke plaats netwerken hebben in een economie programma vindt u hier.
Energie
.....
Het onderdeel energie van het sociaal fundament van de donut sluit aan bij SDG7 Affordable and Clean Energy.
Welke plaats dit onderdeel heeft in een economie programma vindt u hier.